Uzależnieniem nazywamy kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których przyjmowanie substancji dominuje nad innymi zachowaniami, które miały dla osoby uzależnionej poprzednio większą wartość.
Zdrowotne skutki spożywania alkoholu lub narkotyków to między innymi: uszkodzenie wątroby, choroby serca, nadciśnienie, uszkodzenie błędnika, uszkodzenie układu nerwowego, depresja, kłopoty z pamięcią i koncentracją.
Społeczne skutki uzależnienia od alkoholu lub substancji psychoaktywnych to: przemoc w rodzinie, rozwód, utrata pracy, bezdomność, czyny kryminalne, próby samobójcze.
Alkohol i narkotyki mogą zatem zniszczyć zdrowie człowieka, zarówno fizyczne jak i psychiczne, ale także mają wpływ na funkcjonowanie osoby uzależnionej w społeczeństwie. Z tych powodów bardzo ważna jest praca psychologa z osobą uzależnioną, aby zrozumiała ona mechanizmy uzależnienia, negatywne konsekwencje uzależnienia oraz problemy tkwiące u źródeł uzależnienia.
Celem terapii jest podniesienie świadomości tego czym jest uzależnienie oraz wypracowanie technik umożliwiających pozbycie się nałogu.